Epidemia cholery azjatyckiej w Prusach Wschodnich w XIX wieku.
Więcej
Ukryj
1
10 Wojskowy Szpital Kliniczny w Bydgoszczy, Polska
2
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska
Data nadesłania: 07-03-2022
Data akceptacji: 25-03-2022
Data publikacji online: 20-04-2022
KMW 2022;316(1):3-45
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Artykuł składa się z 8 części: 1. Stan badań, 2. Droga przemieszczania się cholery z Indii, przez Rosję i Polskę do Prus, 3. Zarządzenia władz wobec zagrożenia epidemią cholery, 4. Początki epidemii cholery w Prusach Wschodnich, 5. Przebieg epidemii cholery i bilans strat ludnościowych w prowincji Prus Wschodnich w drugiej połowie 1831 r., 6. Kolejne epidemie cholery w Prusach Wschodnich w XIX wieku, 7. Sposoby leczenia cholery w świetle obowiązujących standardów medycznych w XIX wieku. 8. Uczeni w poszukiwaniu sprawcy pandemii cholery oraz aneksu dokumentu z Archiwum Państwowego w Olsztynie ( Relacja doktora Schreibera z 3 lipca 1831 r. opisująca przebieg choroby cholery i metody leczenia grenadiera rosyjskiego przebywającego w zakładzie kwarantanny w Szyrwincie [Schirwindt], powiat pilkalski i żony strażnika o nazwisku Hollstein) w wersji oryginalnej i w tłumaczeniu na język polski. Artykuł ukazuje zarówno wysiłki jak i bezradność ówczesnej medycyny wobec epidemii cholery
REFERENCJE (33)
1.
Belke Hans Jürgen, Die Preussische Regierung zu Königsberg 1818–1850, Köln 1976.
2.
Carmichel A.G., Cholera, zaraza pandemiczna, w: Wielkie epidemie w dziejach ludzkości, red. K.F. Kiple, Poznań 2002.
3.
Cartwright Fredrick F., Biddis Michael, Niewidomy wróg. Zarazy i historia, Warszawa 2005.
4.
Czapliński Marek Paweł, Epidemie cholery w rejencji opolskiej w latach 1831–1894, Rybnik 2012.
5.
Dettke Barbara, Die asiatische Hydra. Die Cholera von 1830–1831 in Berlin und den preußischen Provinzen Posen, Preußen und Schlesien, Berlin – New York 1995.
6.
Domeyko I, Moje podróże. Pamiętniki wygnańca, t. 1, Wrocław 1962.
7.
Gause Fritz, Die Geschichte der Stadt Königsberg in Preussen, Bd. 2: Von der Königskrönung bis zum Ausbruch des ersten Weltkrieges, Köln 1996.
8.
Grundriss zur deutschen Verwaltungsgeschichte 1815–1945. Bd. 1: Ost und Westpreussen , hrsg. von Walther Hubatsch, bearbeitet Dieter Stüttgen, Marburg 1975.
10.
Huber Valeska, The Unification of the Globe by Disease? The International Sanitary Conference on Cholera 1851–1894, The Historical Journal 2006, Vol. 49, No. 2, 2006.
11.
Janicka Iwona, Sina śmierć z Azji. Epidemie cholery w północno-zachodnich guberniach Cesarstwa rosyjskiego w XIX wieku, Gdańsk 2021.
12.
Stanisław Janicki, Janina Szulc, Brunon Woyczikowski, Receptariusz, Warszawa 1992.
13.
Karwowska Krystyna, Podręczny słownik lekarski łacińskopolski i polskołaciński , Warszawa 1991.
14.
Knercer Wiktor, Ślady na ziemi – pasymskie cmentarze, „Rocznik Mazurski” 2003, t. 7.
15.
Koskowski Bronisław, Receptura, Warszawa 1946.
16.
Krehnke W., Der Gang der Cholera in Deutschland seit ihrem ersten Auftreten bis heute, Berlin 1937.
17.
Listopadowi żołnierze w Prusach Wschodnich i Zachodnich w latach 1831–1833. Wspomnienia i relacje. Wybrał i wstępem opatrzył Norbert Kasparek, Olsztyn 1992.
18.
Majcherczyk Janina, Receptura dla studentów medycyny, Warszawa 1974.
19.
Michels Georg, Passenheim. Zeiten einer Stadt, Leer 1992.
20.
MooreJonahan J., Przerażające choroby i zabójcze terapie, Kraków 2020.
21.
Nekropolie Warmii i Mazur, red. Wiktor Knercer i Beata Wacławik, Olsztyn 2016.
22.
Olkowski Zbigniew, Epidemia cholery azjatyckiej w Prusach Wschodnich w latach 1831–1832, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1968, nr 4.
23.
Piechocki Marcin, Piechocki Stefan, Zestawienie wydań I oraz II „Farmakopei Polskiej” pod względem surowców farmaceutycznych i postaci leków, w: Dawne surowce lecznicze, red. W. Ślusarczyk, G. Frischke, Lublin 2021.
24.
Piekarska Anna, Cholera i inne zakażenia przecinkowcami, w: Choroby zakaźne i pasożytnicze. Redakcja Naukowa Robert Fisiak. t. 2, Lublin 2020.
25.
Quassowski Hans-Wolfgang, Die Kartei Quassowski. Buchstabe Q–R. Zusammengestellt von Ernst Mertsch und Kurt Eckert, w: Quellen, Materialien und Sammlungen zur Altpreußischen Familienforschung, Nr. 1, Hamburg 1991.
26.
Rudat Werner, Die Cholera in Ostpreussen, Med. Diss, Frankfurt am Main 1948.
27.
Schön Theodor von, Persönliche Schriften, Bd. 1. Die autobiographischen Fragmente, hrsg. Bernd Söseman, Köln 2006.
28.
Siwak Ewa, Stolarz Wojciech, Choroby infekcyjne układu pokarmowego, w: Choroby zakaźne i pasożytnicze. Redakcja naukowa Anna Boroń-Kaczmarska, Alicja Wiercińska-Drapało, Warszawa 2017.
29.
Skrobacki Andrzej, Olsztyńska Poliklinika w latach 1945–1569, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1971, nr 1.
30.
Szarszewski Adam, Epidemie cholery w Gdańsku w XIX wieku, w: Dżuma, ospa, cholera, red. Edmunda Kizika, Gdańsk 2012.
31.
Toeppen Max, Historia Mazur. Przyczynek do dziejów krainy i kultury pruskiej, przełożyła Małgorzata Szymańska--Jasińska, opracował i wstępem poprzedził Grzegorz Jasiński, Olsztyn 1995.
32.
Waliszewski Jerzy, Ślusarczyk Wojciech, „Mineralia i chymica w Pharmocopeia Borussica” (1817 r.) i „Pharmacopea Austriaca” (1822 r.). Zarys problematyki, w: Dawne surowce lecznicze, red. Wojciech Ślusarczyk, Gabriela Frischke, Lublin 2021.
33.
Zachau Johannes, Die Choleraepidemie in Lyck im Jahre 1831, w: Altpreußische Geschlechterkunde – Die Blätter des Vereins fur Familienforschung in Ost- und Westpreußen, Jahrgang 2, 1928.
CYTOWANIA (1):
1.
Terapia podczas pierwszej epidemii cholery w Warszawie w 1831 roku
Renata Paliga
Medycyna Nowożytna