Osadnictwo w południowo-wschodniej części państwa zakonu krzyżackiego
po wojnie trzynastoletniej (1466–1525)
1
Wydział Prawa i Administracji
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Data publikacji online: 02-02-2017
Data publikacji: 02-02-2017
KMW 2016;294(4):659-675
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
W artykule podjęto próbę podsumowania aktualnej wiedzy na temat osadnictwa w południowo-wschodniej części państwa Zakonu Krzyżackiego w latach 1466–1525. Autor skupia się wyłącznie na wybranym obszarze
Prus, tzw. Wielkiej Puszczy (Grosse Wildnis). W artykule została omówiona problematyka kolonizacji i zasiedlenia, a także towarzyszących tym procesom przemianom etnicznym i demograficznym, omówiono uczestniczące
w nich grupy społeczne i prawo stosowane w czasie kolonizacji, jakim objęci byli osadnicy.
Osadnictwo na obszarze Wielkiej Puszczy po wojnie trzynastoletniej odegrało bardzo ważną rolę nie
tylko w kontekście omawianego terytorium, ale też państwa krzyżackiego. Był to okres bardzo intensywnego tworzenia nowych osad. Przełomowy był również intensywny napływ ludności polskojęzycznej, która przez kolejne
stulecia kształtowała krajobraz etniczny i kulturowy tej części Prus, która później stała się Mazurami.
REFERENCJE (31)
1.
Barkowski O., Beiträge zur Siedlungs – und Ortsgeschichte des Hauptamtes Rhein, Altpreussische forschungen 1934, Jg. 11, pp. 197–224.
2.
Barkowski O., Quellenbeiträge zur Siedlungs- und Ortsgeschichte des Hauptamtes Stradunen-Oletzko, Altpreussische forschungen 1936, Jg. 13, pp. 183–223.
3.
Białuński G., Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII w. – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
4.
Białuński G., Przemiany społeczno-ludnościowe południowo-wschodnich Prus Krzyżackich i Książęcych do 1568 r., Olsztyn 2001.
5.
Białuński G., Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
6.
Białuński G., Siedlungswesen im Bereich der Groβen Masurischen Seen vom 14. bis 18. Jahrhundert – Ämter Lötzen und Rhein, Hamburg 2005.
7.
Białuński G., Bevölkerung und Siedlung im ordensstaatlichen und herzoglichen Preussen im Gebiet der “Grossen Wildnis” bis 1568, Hamburg 2009.
8.
Biskup M., Labuda G., Dzieje zakonu krzyżackiego w Prusach. Gospodarka – społeczeństwo – państwo – ideologia, Gdańsk 1988.
9.
Chojnacki W., Osadnictwo polskie na Mazurach w XIII–XVIII w., [in:] Szkice z dziejów Pomorza, t. 2, Warszawa 1959, pp. 5–33.
10.
Conrad K., Der Deutsche Orden und sein Landesausbau in Preuben, [in:] Deutscher Orden 1190–1990, hrsg. von u. Arnold, Lüneburg 1997, pp. 83–106.
11.
Długokęcki W., Społeczeństwo wiejskie, [in:] Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach, ed. by: M. Biskup, R. Czaja, Warszawa 2008, pp. 460–494.
12.
Gebauer B., Die Entwicklung der Siedlunglandschaft in Süd- Ostmasuren (Kreis Lyck), unter besonderer Berücksichtung der Siedlungsgenese. Ein Beitrag zur Kulturlandschaftsordnung im deutschen Osten, Göttingen [1959] (manuscript).
13.
Gollub H., Masuren. Ostpreussische Landeskunde in Einzeldarstellungen, Königsberg 1934.
14.
Górski K., Początki kolonizacji polskiej w Prusach, Strażnica Zachodnia 1933, R. 12, nr 4, pp. 549–563.
15.
Górski K., Z dziejów żywiołu polskiego w Prusiech od 1525 r. do 1772 r., Jantar 1939, R. 3, pp. 1–12.
16.
Grigat F., Die Besiedlung des Mauerseegebietes im Rahmen der Kolonisation Ostpreussen, Königsberg 1937.
18.
Jähnig B., Siedlungsgeschichte Masurens vom Mittelalter bis in die neuere Zeit, w: idem, Vorträge und Forschungen zur Geschichte des Preuβenlandes und des Deutschen Ordens im Mittelalter. Ausgewählte Beiträge zum 70. Geburtstag am 7. Oktober 2011, hrsg. von H.J. und B. Kämpfert, Münster 2011.
19.
Kasiske K., Die Siedlungstätigkeit des Deutschen Ordens im östlichen Preussen bis zum Jahre 1410, Königsberg 1934.
21.
Łowmiański H., Zaludnienie państwa litewskiego w wieku XVI. Zaludnienie w roku 1528, Poznań 1998.
22.
Łowmiański H., Geneza, rozwój i przemiany sieci osadniczej regionu piskiego od XIII wieku do 1988 roku, Olsztyn 1995.
23.
Małłek J., Migracje ludności niemieckiej, polskiej I litewskiej na ziemie pruskie w XIII–XVI wieku, Komunikaty Mazursko -Warmińskie 2003, nr 4, pp. 431–441.
24.
Moczarski Ch., Der Kreis Lyck, ein ostpreubischer Wirtschaftsraum, Königsberg 1938.
25.
Moczarski Ch., Der Kreis Lyck, ein ostpreubischer Wirtschaftsraum, [in:] Sudauen. Blätter zur Heimatgeschichte des Kreises Lyck, folge 5, Hagen 1968.
26.
Riel K., Die Siedlungstätigkeit des Deutschen Ordens in Preussen in der Zeit von 1410–1466, Altpreussische forschungen 1937, Jg. 14, pp. 224–267.
27.
Schibilla W., Siedlungsgeographie des Mauerseegebiets, Königsberg [1933] (manuscript).
28.
Seeberg-Elverfeldt R., Der Verlauf der Besiedlung des ostpreussischen Amtes Johannisburg bis 1818, Altpreussische forschungen 1934, Jg. 11, pp. 39–62.
30.
Toeppen M., Historia Mazur, translated by: M. Szymańska-Jasińska, edited by: G. Jasiński, Olsztyn 1995.
31.
Wunder H., Siedlung und Bevölkerung im Ordenstaat, Herzogtum und Königreich Preussen (13.–18. Jahrhundert), [in:] Ostdeutsche Geschichts – und Kulturlandschaften, Th. 2: Ost- und Westpreussen, hrsg. von M. Rothe, Köln 1987, pp. 67–98.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2719-8979 |
| ISSN: | 0023-3196 |
Partnerzy:
Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
