Apostoł Prus. Środowisko rodzinne i rodowa siedziba w Libicach
Więcej
Ukryj
1
Archeologický ústav Akademie věd České republiky, Praha
Instytut Archeologii Czeskiej Akademi Nauk w Pradze
Data publikacji online: 23-11-2016
Data publikacji: 23-11-2016
KMW 2016;293(3):457-483
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Gród Sławnikowiców w Libicach pojawia się w Kronice Kosmasa jako siedziba rodowa i miejsce narodzin św. Wojciecha. W 995 r. gród został zaatakowany przez wojska Przemyślidów, a większość rodziny Wojciecha poniosła wówczas śmierć. Następne źródła dotyczące Libic pojawiają się dopiero w 1107 r. w związku
ze śmiercią Bożeja, kasztelana w Libicach, i jego syna Boruta. Ostatnim pisemnym świadectwem dotyczącym
Libic jako grodu (oppidum) jest wzmianka z 1130 r. W 1227 r. w inwentarzu majątku klasztoru na Zamku Praskim Libice wymienione są już tylko jako wieś. Na miejscu dawnego grodu przez wiele lat prowadzono wykopaliska archeologiczne, które rozpoczął w końcu XIX stulecia Jan Hellich z Podiebrad. Początkowo za sprawą
Rudolfa Turka, który od 1949 r. prowadził wykopaliska w Libicach, wysuwano koncepcję jakoby gród stanowił
centrum potężnego rodu Sławnikowiców, którzy w drugiej połowie X w. kontrolować mieli prawie połowę terytorium czeskiego, a tragiczne wydarzenia z 995 r. stanowiły efekt długiej rywalizacji z rządzącymi księstwem
czeskim Przemyślidami i ostateczne zakończenie ich zabiegów o ujednolicenie panowania nad Czechami.
Niniejszy artykuł pokazuje proces falsyfikacji wcześniejszych poglądów, który rozpoczął się już w drugiej połowie lat 90-tych. Podjęte na nowo badania archeologiczne i numizmatyczne z pozyskanych w trakcie wykopalisk monet pozwoliły obalić hipotezę o stopniowo rosnącym napięciu między władcami Czech a rodem Sławnikowiców – pretendującym rzekomo do zajęcia ich miejsca. Zweryfikowano także poglądy na temat wielkości
dominium Sławníka. Dużo nowych danych dostarczyły również badania nad środowiskiem naturalnym oraz
zagospodarowaniem przestrzennym grodu i sąsiadującej z nim osady oraz cmentarzyska. Ostatecznie okres
funkcjonowania grodu jako siedziby elit związanych z rodem Sławnikowiców obejmował koniec IX do co najmniej XI w. Wykopaliska pokazują, że także po upadku rodu Sławnikowiców gród w Libicach, jako znajdujący się na skrzyżowaniu ważnych szlaków, pełnił nadal swoją rolę. Podobny horyzont chronologiczny wykazuje
także cmentarzysko. Pochówki tu odkryte datować można na okres od przełomu IX i X do połowy X w. Drugi okres to pochówki datowane od końca X do pierwszej połowy XI w. Na drugą połowę X w. datować można również ruiny libickiego kościoła.
CYTOWANIA (1):
1.
Tausované ostruhy z hrobu 161N na akropoli libického hradiště
Nikola Koštová, Jiří Košta
Archeologické rozhledy