Autonomia i specyfika Warmii, tego małego kraiku, powodowały, że panował w nim swoisty „mikroklimat”. Obejmował on społeczeństwo, gospodarkę, także obyczajowość. Cechy te pogłębiane były, przez odcięcie od Polski, pozostawanie na peryferiach, otoczenie zewsząd przez luterańskie Prusy. W efekcie Warmia zmieniała się powoli, ewoluowała, pozostając jednak wciąż mocno tradycjonalistyczną, czego ewidentne dowody znajdujemy w zakresie prawa. Warmińskie ustawy krajowe były z jednej strony tego przykładem, zawierały jednak niekiedy rozwiązania nowoczesne, czego być może wzorcem były sąsiednie Prusy. Niniejszy artykuł stanowi syntetyczny zarys dziejów zarządzania Warmią oraz zbiór informacji na temat podstawowych aktów prawnych, którymi kierować się musieli mieszkańcy w swoim życiu prywatnym – ustawach krajowych. Przeanalizowane zostały również najważniejsze etapy prowadzące do ukształtowania się ustroju Warmii w swej podstawowej formie oraz relacje pomiędzy biskupem, a kapitułą katedralną.