Gustaw Gizewiusz (1810–1848). Pastor z wschodniopruskiego
Osterode (Ostróda), obrońca polskości, badacz folkloru i pradziejów w czasach
romantyzmu
Więcej
Ukryj
Data publikacji online: 03-01-2019
Data publikacji: 04-01-2019
KMW 2018;302(4):627-641
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Gustaw Gizewiusz urodzony w 1810 roku w Piszu, zmarł w 1848 roku w Ostródzie w wieku 38 lat. Ten
młody, ale zdolny pastor ostródzkiego Kościoła Polskiego należał do jednych z najbardziej znanych orędowników
praw Polaków i Mazurów do utrzymywania własnej mowy. Zajmował się działalnością polityczną, z której znany
był jako autor kilku rozpraw i listów otwartych. Najbardziej popularna w kręgach pruskich postępowców była
książeczkajego autorstwa: Die polnische Sprachfrage in Preußen („Polska kwestia językowa w Prusiech”). Gizewiusz dziś bardziej znany jest jako zbieracz pieśni. Jego najważniejsze dzieło to spisane po polsku Pieśni ludu
znad Górnej Drwęcy w parafiach ostródzkiej i kraplewskiej zbierane od 1836 do 1840 roku. Zamieścił on w nim
441 różnych pieśni, które podyktowali mu mieszkający wokół Ostródy Mazurzy. Dzieło to nie zostało za jego
życia opublikowane. W 1846 roku w Lipsku natomiast opublikował zbiór pod polskim tytułem: Śpiewnik szkolny
i domowy dla wesołej i niewinnej młodzieży naszej. Gizewiusz zajmował się także kolekcjonowaniem zabytków
archeologicznych. Część przekazał do Warszawy, które później stały się częścią zbiorów Państwowego Muzeum
Archeologicznego. W niniejszym artykule omówiono kilka z nich, w tym dokładnie zidentyfikowano dwie szpile
z okresu Halsztadzkiego (Halstadtzeit), naczynko z okresu wpływów rzymskich (Römische Kaiserzeit) i skarb bransolet z epoki brązu znalezione (Bronzezeit) pod Ostródą