Herkus Monte, przywódca Prusów, jest postacią historyczną, lecz jednocześnie bohaterem utworów literackich. Monte wielokrotnie został wymieniony w łacińskiej Kronice Ziemi Pruskiej Piotra z Dusburga już na początku XIII wieku. Te zapiski kronikarza Zakonu Niemieckiego zapoczątkowały żywotne motywy literackie pruskiego bohatera w literaturze niemieckiej, polskiej i litewskiej, w szczególności w powieści historycznej i dramacie historycznym XIX – pierwszej połowy XX w. W niniejszym artykule zostały omówione wybrane utwory literackie poświęcone postaci najsłynniejszego Prusa w historii: od powieści Franza Lubojatzkiego z 1840 roku po najnowszą powieść Claudiusa Crönerta z 2011 roku. Również dramat historyczny różnorako konstruował postać Montego, np. w dramacie Maxa Worgitzkiego z 1916 roku Monte jawi się jako heros wojny, którego odwaga i determinacja budzą obawy samych Prusów, a ich porażka jest traktowana jako nieuniknioność historii, gdzie słabszy ulega silniejszemu. Podobny wydźwięk miał dramat Rolfa Laucknera z 1937 roku. W dramacie litewskiego dramaturga Juozasa Grušasa Monte jest humanistą bez Boga i bogów, który walczy w imię wolności, co można odczytać jako nierówną walkę powojennej litewskiej partyzantki z władzą komunistyczną. Powieść Botho hrabie go von Keyserlingka z 1937 roku przedstawia Montego jako szlachetnego człowieka, ukształtowanego przez dwie antagonistyczne wobec siebie kultury. Jest postacią hybrydyczną, która przeżywa podobny dylemat jak bohater Germanów – Hermann vel Arminius lub Walter Alf vel Konrad Wallenrod w poemacie Adama Mickiewicza. Faktem jest, że fikcjonalny charakter opowieści o pruskim bohaterze często służył interesom literatur narodowych.